Ewakuacja w przypadku pożaru w pociągach – wyzwania i nowoczesne rozwiązania
W polskiej legislacji niewiele można znaleźć przepisów dotyczących ewakuacji pociągów w przypadku pożaru. Jedynym dokumentem, który w pewnym stopniu reguluje te procedury, jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, a dokładniej § 52, który wymienia dziewięć kroków, jakie należy podjąć w takiej sytuacji. Jednak czy te przepisy są wystarczające w dzisiejszych czasach, kiedy hulajnogi elektryczne i rowery zasilane bateriami litowo-jonowymi są powszechnie przewożone w pojazdach szynowych?
Od pracowników kolei, którzy codziennie przewożą pasażerów, w tym nasze dzieci, wymaga się znajomości procedur, jednak szkolenia w tym zakresie często ograniczają się do teoretycznych informacji, takich jak klasyfikacja pożarów i użycie gaśnicy, bez możliwości praktycznego przećwiczenia takich sytuacji. W związku z rosnącą liczbą pożarów baterii litowo-jonowych, zarówno w Polsce, jak i w innych krajach Europy, szkolenia VR stają się idealnym rozwiązaniem, oferującym możliwość realistycznego przećwiczenia ewakuacji w warunkach symulowanego pożaru. Zanim jednak przyjrzymy się zaletom technologii VR, warto omówić zagrożenia, jakie obecnie stwarza kolejnictwo w zakresie pożarów, oraz regulacje prawne.
Pożary baterii litowo-jonowych w pojazdach szynowych
W ciągu ostatnich lat odnotowano kilka niebezpiecznych przypadków związanych z pożarami baterii litowo-jonowych w pojazdach szynowych. Na przykład 17 listopada 2022 r. doszło do zapłonu hulajnogi elektrycznej w wagonie składu FCG (Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya) w Sant Boi del Llobregat. Ewakuowano pasażerów, a do opanowania sytuacji potrzebnych było sześć wozów strażackich. Trzy osoby zostały ranne.
Podobny incydent miał miejsce 3 listopada 2022 r. w metrze londyńskim, gdzie zapłonęła kolejna hulajnoga. Londyńska straż pożarna podała, że w 2021 roku wezwana była 104 razy do pożarów związanych z bateriami litowo-jonowymi, co stanowiło czterokrotny wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim. To pokazuje, jak poważnym zagrożeniem są te urządzenia. Pożary litowo-jonowe to nie tylko hulajnogi i rowery elektryczne, ale również inne przedmioty codziennego użytku, takie jak laptopy, tablety, telefony komórkowe czy e-papierosy, które pasażerowie przewożą w swoich bagażach.
Czy pracownicy kolei są przygotowani na taki scenariusz?
Wymagania wobec nich określone są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 29 listopada 2022 r. w sprawie egzaminów na licencję i świadectwo maszynisty. Zgodnie z przepisami, maszynista musi być przygotowany na podjęcie działań w przypadku pożaru – ocenić, czy należy zatrzymać pociąg, umożliwić ewakuację pasażerów, wezwać pomoc, przekazać odpowiednie informacje służbom i współpracować z nimi podczas incydentu.
Wyzwania w przygotowaniu Kierowników Pociągu oraz Maszynistów.
Mimo jasno określonych wymagań, szkolenia pracowników kolei często nie są wystarczająco praktyczne. W teorii maszynista i kierownik pociągu powinni znać wszystkie procedury, jednak rzeczywiste sytuacje awaryjne wymagają więcej niż tylko teoretycznego przygotowania. W sytuacji zagrożenia pożarem, konieczne jest szybkie i precyzyjne działanie – od wydawania odpowiednich komunikatów, przez kierowanie ewakuacją, po współpracę ze strażą pożarną. Szczególnym wyzwaniem są sytuacje, w których pasażerowie mają ograniczoną zdolność poruszania się lub pożar obejmuje materiały niebezpieczne, takie jak baterie litowo-jonowe.
VR jako odpowiedź na nowoczesne zagrożenia
Koleje Mazowieckie, z myślą o lepszym przygotowaniu swoich pracowników, sięgnęły po nowoczesne technologie, takie jak szkolenia VR. W trakcie tych szkoleń kierownicy pociągów mogą w realistyczny sposób przećwiczyć sytuacje awaryjne, w tym pożary baterii litowo-jonowych. Symulacja obejmuje charakterystyczny proces zapłonu takiej baterii, tzw. Jet Fire, oraz procedury wyłączenia wentylacji, ewakuacji pasażerów do bezpiecznego miejsca, a także współpracę ze służbami ratunkowymi.
Szkolenie VR daje możliwość praktycznego doświadczenia sytuacji awaryjnej w bezpiecznych warunkach. Pracownicy kolei uczą się nie tylko zarządzania ewakuacją, ale także komunikowania się z pasażerami i służbami, co jest kluczowe w realnych sytuacjach zagrożenia. W ten sposób VR nie tylko zwiększa świadomość zagrożeń, ale również daje pracownikom narzędzia do skutecznego działania w sytuacjach kryzysowych.
Poznaj opinie kierowników pociągów- Zachęcamy do obejrzenia krótkiego video, w którym pracownicy Kolei Mazowieckich opowiadają o swoich odczuciach związanych ze szkoleniem w technologii wirtualnej rzeczywistości.
Podsumowanie
W dzisiejszym świecie zagrożenia związane z pożarami w pociągach stają się coraz bardziej złożone, a tradycyjne szkolenia często nie są wystarczające. Szkolenia w wirtualnej rzeczywistości, takie jak te oferowane przez Koleje Mazowieckie, pozwalają pracownikom kolei na realistyczne i kompleksowe przygotowanie się do sytuacji awaryjnych, które mogą wystąpić w trakcie przewozu pasażerów. To nowoczesne podejście do szkolenia zwiększa bezpieczeństwo podróżnych i daje większą pewność, że załoga pociągu jest gotowa na wszelkie wyzwania, jakie mogą pojawić się na trasie.
Podstawa prawna szkoleń okresowych w zakresie obsługi gaśnic oraz gaszenie pożarów.
Lista Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego oraz podane tam regulacje a w szczególności standard UIC Code 564-2 punktem 5.1.2
Autor tekstu: Artur Kamiński
Comments